Een gebied zonder achterkanten

Indrukwekkende hoofdkantoren, schitterend in het zonlicht. Dagelijks bezocht door tienduizenden. De Zuidas is de Nederlandse ‘financial mile’, een internationale toplocatie. Iets waar veel forenzen elke dag bij stilstaan. Letterlijk, in de dagelijkse files op de enorm drukke A10 Zuid. Of op de overvolle perrons van NS-station Amsterdam Zuid.

Dit levendige gebied ondergaat de komende tien jaar een gedaanteverandering. Vier nieuwe rijstroken geven ademruimte aan bestuurders. Bij het NS-station duikt de weg ondergronds, zodat het verouderde station de vleugels kan uitslaan. En zo uitgroeit tot een essentieel knooppunt voor allerlei soorten vervoer. En dat zónder een barrière te vormen voor de wijken eromheen.

Dus zoeft de automobilist in de toekomst over een goed doorstromende ringweg met mooi begroeide afscherming. Een gebied dat eenheid uitstraalt en waar elke ‘achterkant’ ook een groene voorkant is. Bij gebrek aan files om naar te kijken, kunnen de reizigers op en rond het station genieten van een modern stedelijk landschap met een weelde aan bloeiende natuur.

Twee wijkdelen weer innig verbonden

De A10 ligt hoog. Bewoners of bezoekers van de omgeving moeten eromheen om aan ‘de overkant’ te komen. Die barrière slechten was dan ook een belangrijke opgave voor de ontwerpers. Dat is gelukt. De indrukwekkende ‘infrabundel’ van acht rijbanen en vier treinsporen is straks nog nauwelijks een hindernis. En de twee helften van de wijk sluiten weer mooi op elkaar aan. Hoe we dat bereiken? Dankzij prettige, herkenbare onderdoorgangen voor voetgangers en fietsers. En een mooiere inpassing van de verhoogde weg in de omgeving.

Kijk eens naar beneden

Imposante gebouwen domineren het hart van de Zuidas. Asfalt en rails doorkruisen het gebied. Maar eromheen liggen verrassend grote parken om aan de drukte te ontsnappen. In de nieuwe situatie zijn deze verbonden met het meer stedelijke gebied door een ‘groene corridor’. Van knooppunt Amstel tot aan knooppunt Nieuwe Meer. Een aaneengesloten, begroeide zone die het groen in de stad brengt – en de stedeling in het groen. Acacia’s, appelbomen, bloemrijk gras: jaarrond zal de natuur zich laten gelden. Dat is genieten voor wie passeert, en bovendien een heel fraai uitzicht voor wie zich ophoudt in de grote gebouwen of op de hoge pleinen en perrons.

Struik en steen vloeien over

Hoe breng je rust, eenheid en overzicht aan in een stationsgebied dat zoveel functies en onderdelen heeft, zowel ondergronds als op een verhoging? Het antwoord: de verschillen slim onder één noemer brengen in een getrapt landschap. Granieten muren creëren samenhang met de bebouwing. En groene, begroeide muren vangen hoogteverschillen op en geven het gebied een sfeervolle, natuurlijke uitstraling. Hoe verder weg van het station, hoe meer groen. ‘Steen’ wordt ‘struik’ in een vloeiende overgang.

Het groen dat gaat, het groen dat komt

De vele bomen langs de A10 Zuid moeten plaatsmaken voor nieuwe rijstroken. Ja, ook voor ons als landschapsarchitecten is dat even slikken. Maar we hebben het Zuidasdok zó ontworpen dat er ook veel groen voor terugkomt. Niet dezelfde hoeveelheid, maar van betere kwaliteit. In het gebied verschijnen zo’n 2.500 tot 4.000 nieuwe bomen. Ook komt er een grote diversiteit aan andere beplanting om de ecologie in het gebied te versterken. Reken op de komst van heesters, klimplanten, oeverbeplanting, kruidachtige en bloemrijke beplanting, grassen, vaste planten en bollen.