Herstel van een aangetast landschap

De Goorloop is een van de laatste open beken in Helmond. Ooit was dit beekdal een biodivers moeraslandschap dat grote hoeveelheden water kon vasthouden. Vandaag is die natuurlijke rol onder invloed van de landbouw grotendeels ingeperkt: de beek werd rechtgetrokken, water wordt zo snel mogelijk afgevoerd, en de stad is tot aan de oever gegroeid.

In opdracht van de gemeente Helmond en in samenwerking met Waterschap Aa en Maas ontwikkelde BoschSlabbers een integrale visie voor het beekdal van de Goorloop: van bron tot monding, van beekzone tot stadsrand. Het plan sluit aan bij het oorspronkelijke landschap en vormt de basis voor toekomstige keuzes rond natuur, recreatie, water en landbouw.

Meebewegen met de stroom

Onze visie gaat uit van één helder principe: laat bodem en water bepalen wat waar kan en mag. Het gebied wordt opgedeeld in vier zones – van nat naar droog – met elk een eigen rol in het landschap. Zo krijgt in natte zones, dicht bij de beek, het water volop de ruimte. Hier ligt de nadruk op natuurontwikkeling en extensieve recreatie, zoals vlonderpaden door moerasgebied en bloemrijke oevers. Hogere delen worden dan weer expliciet ingericht voor hoogproductieve landbouw, woningbouw en recreatieve fietspaden. De zonegerichte aanpak brengt de draagkracht van het landschap in balans met de recreatieve gebruiksdruk.

Landschap als een spons

In het beekdal van de Goorloop komen van nature kwelstromen voor: subtiele maar vitale ondergrondse waterstromen die van hogere zandgronden naar lagere beekdalen sijpelen, en daar weer aan de oppervlakte komen. Door verharding, drainage en verdroging zijn veel van deze kwelstromen stilgevallen.

Hoewel vaak onzichtbaar, vormen kwelstromen de levensaders van het beekdal. Onze visie zet in op het herstel van de sponswerking van het landschap: via bodemverbetering, het dempen van sloten en het vasthouden van regenwater op hogere delen wordt het grondwaterpeil geleidelijk verhoogd. Daardoor ontstaan opnieuw stromende overgangen – ideaal voor moerasplanten en bedreigde diersoorten als de kamsalamander en de ijsvogelvlinder.

Water als bondgenoot

Waar de beek vroeger werd gekanaliseerd en ingeperkt, krijgt de Goorloop nu opnieuw de ruimte om te meanderen, vertragen, overstromen en infiltreren. Water wordt niet langer weggeduwd maar ingezet als klimaatbuffer, spons en verbinder. Ecologische verbindingszones versterken de biodiversiteit, en poelen, brede oevers, houtsingels en moeraszones creëren een rijk en gevarieerd leefgebied voor planten en dieren.

De visie op het beekdal van de Goorloop laat zien hoe klimaatopgaven, ecologie en verstedelijking elkaar kunnen versterken in plaats van beconcurreren – en biedt Helmond een stevig en gedeeld ruimtelijk perspectief voor de lange termijn.