In de berm zoemen zacht de bijen

De grazende melkkoeien lijken er weinig van te merken dat ze naast een snelweg staan. Ze zien ’m ook nauwelijks. De snoekbaarzen, hermelijnen en de eenzame kanoër al helemaal niet. En toch steken zij evengoed de weg over als de grutto’s in de lucht – en even eenvoudig.

Van keukentafels in boerderijen tot in de Tweede Kamer: twee generaties lang is er gedebatteerd over een mogelijke A4 tussen Delft en Schiedam. In 2010 wordt de knoop doorgehakt: de snelweg komt er. Het doel: minder verkeersdrukte tussen Rotterdam en Den Haag, en een betere bereikbaarheid van Schiedam en Delft. De omwonenden stellen één belangrijke voorwaarde: zo min mogelijk overlast voor de natuur en voor henzelf.

Om dat zoveel mogelijk te bereiken, ligt de weg deels verdiept in het open polderlandschap en verdwijnt hij in het stedelijk gebied ondergronds door de aanleg van een ‘landtunnel’. Het landschap eromheen loopt tot pal aan de weg. Wat hiervoor nodig was: een integraal plan voor de vormgeving en inpassing van de snelweg in het landschap. Met volop aandacht voor beplanting en bestuivers.

Water en land steken samen over

Dankzij een aqua-ecoduct steken kleine dieren veilig en natuurlijk de weg over: hermelijnen, salamanders, padden, vissen en vogels. Maar ook kanoërs en wandelaars kruisen hier de A4. Het aqua-ecoduct vormt één geheel met de omgeving en ligt heel vanzelfsprekend in het landschap. Met een breedte van veertig meter is het een essentiële schakel tussen Midden-Delfland en het Groene Hart.

De juiste keuzes in vogelvlucht

Vanuit de auto is het niet te zien, want de A4 ligt verzonken in het landschap. Maar wie als een vogel boven de A4 tussen Delft en Schiedam vliegt, komt vier gebieden tegen met een heel eigen identiteit. Dat zijn: de recreatieve stadsrand van Delft; het veenweidegebied van Midden-Delfland; een verhoogd park tussen Vlaardingen en Schiedam; en tot slot knooppunt Kethelplein.

Het unieke aan elk van die gebieden is ons uitgangspunt voor het ontwerp. Dus: rechte sloten en gras in het veenweidegebied, struinpaden en identieke beplanting in de stadsrand, een stadspark met mooie bomen op het tunneldak en een markant ontwerp voor een nationaal knooppunt.

Alleen natuurlijke ingrediënten

De  inrichting langs de A4 helpt voor een belangrijk deel om de snelweg zo natuurlijk mogelijk te laten opgaan in het landschap. We kozen voor boerenhekken in plaats van slagbomen en karresporen in plaats van brede beheerswegen. Daardoor is het onderscheid tussen de ‘hightech’ snelweg en het ‘lowtech’ omliggende landschap helder gebleven.

En alleen voor beplanting die van nature in de streek voorkomt. We namen diverse genetische variaties mee in de keuze en we zorgden dat alles goed verspreid staat. Het resultaat: veel diversiteit en een bescherming tegen grootschalige uitval door ziekte of plagen. Dankzij aansluitende bloeiperiodes tijdens een groot deel van het jaar, vormt de berm van de A4 ook nog eens een rijke bron voor insecten en bestuivers.

De eerste ‘honingsnelweg’ ter wereld

Een paradijs voor bijen en andere bestuivers, als tegenwicht tegen de massale insectensterfte in Nederland. Dat is de zeven kilometer lange ‘Honey Highway’ langs het tracé. Een specifiek bloemmengsel van 44 streekeigen soorten is ingezaaid om de ideale habitat te creëren voor de insecten. Het is een initiatief van de stichting Honey Highway, waarvan wij sindsdien een enthousiast sponsor zijn.