Zorgzaam landschap als een dorp om in te wonen
Nieuw Woelwijck
Nieuw Woelwijck
Nieuw Woelwijck
Nieuw Woelwijck
Nieuw Woelwijck
De kern
Een menswaardig woonzorglandschap
Aan de rand van Sappemeer, waar het open landschap van de Groninger veenkoloniën zich uitstrekt, ligt Nieuw Woelwijck. Deze bijzondere dorpsgemeenschap biedt sinds 1977 een betrokken en veilige leefomgeving voor bijna 400 bewoners met een ernstige verstandelijke en/of fysieke beperking. Tijdens een langdurig ontwerptraject hebben we dit unieke woonzorglandschap opnieuw vormgegeven volgens de hedendaagse inzichten van zorg en regelgeving. Het doel was even krachtig als eenvoudig: een beschermde wereld creëren met veel licht en lucht, die een natuurlijke verbinding legt tussen binnen en buiten.
De aanpak
Natuur als buur, landschap als gids
Het oorspronkelijke ontwerp van architect Leo de Jonge en landschapsarchitect Harry de Vroome ging uit van een sterke wisselwerking tussen architectuur en landschap, waarbij in een parkachtige omgeving 42 woongebouwen gegroepeerd werden rond een centrale dorpskern. De herinrichting bouwt hierop voort en scherpt het concept verder aan: elk cluster krijgt een eigen sfeer, afgestemd op het omliggende landschap. Zo is wooncluster Wilg omgeven door bomen en grassen met een natuurlijk en licht karakter. Gevelkleuren verlopen van donker naar licht, wat mooi contrasteert met de berken- en wilgenstammen. Wooncluster Kastanje heeft een bosachtige sfeer, met woningen die als het ware zijn uitgekapt als open plekken in het groen. Beschutte wandelpaden voeren bewoners via korte looproutes door het landschap, terwijl bredere utilitaire wegen het dorp functioneel ontsluiten. Regenwater van verharding en daken wordt zorgvuldig opgevangen en rechtstreeks gebruikt voor de beplanting en om de bestaande vijvers aan te vullen. Nieuwe aanplant van inheemse, streekeigen soorten versterkt de biodiversiteit.
“We hebben een vriendelijk, beschut landschap ontworpen dat rust geeft, houvast biedt en aanzet tot kleine ontmoetingen en een zo gewoon mogelijk leven.”
– Wijnand Bouw, landschapsarchitect BoschSlabbers
Learning by doing
De transformatie van de gebouwen van Nieuw Woelwijck is het resultaat van een intense samenwerking tussen ontwerpers, opdrachtgevers en zorgverleners. Maar liefst vijftien jaar lang stonden dialoog en uitwisseling centraal. Het belang van de bewoners stond al die tijd voorop: zo werden 14 nieuwe gebouwen in één keer gebouwd, zodat men maar één keer hoefde te verhuizen. Een andere prioriteit was het inpassen van herkenbare beschutte plekken en open ruimte die het terrein veilig, afwisselend en multifunctioneel maken. Dankzij de langdurige samenwerking en het opgebouwde vertrouwen leverde elk deelproject waardevolle inzichten op voor de volgende fase.
Het detail
Helder hemelwater
Opvallend aanwezig op het terrein is het door oxidatie bruin gekleurde vijverwater – karakteristiek voor het poldersysteem. Door het water van één van de vijvers gedeeltelijk te isoleren en uitsluitend te voeden met regenwater is het water hier zo helder als glas. Deze subtiele ingreep levert een bijzonder contrast op met het overige water op het terrein, en creëert zo een onverwachte ervaring: een verstilde plek die uitnodigt om even stil te staan.
Het resultaat
Thuis in een dorp op maat
De herinrichting van Nieuw Woelwijck creëert een toekomstbestendig woonzorglandschap, waarin de gemeenschap en het welzijn van de bewoners centraal staan. Het is een wereld op maat, waarbij zorgvuldig geïntegreerde woonclusters op een vanzelfsprekende manier zijn verbonden met het omringende landschap. Het resultaat is een herkenbare omgeving die rust, ontmoeting en gemeenschap ondersteunt – en daarmee een inspirerend voorbeeld is van samenleven en zorg voor elkaar.
project data
Titel: Nieuw Woelwijck
Locatie: Sappemeer, NL
Omvang: 55 ha
Opdrachtgever: Nieuw Woelwijck
Samenwerking: Daad Architecten, Brands Bouw BV
Looptijd: 2010-2023
Type: SO, VO, DO, TO, bestek, uitvoeringsbegeleiding
Beeldcredits: Walter Frisart, BoschSlabbers
Projectcode: HS-10-01
Contactpersoon: Wijnand Bouw