Rond Cortenoever en Voorsterklei is het landschap gerimpeld als een wasbord. Deze door de IJssel gevormde rimpels –de zogenaamde kronkelwaarden- zijn uniek. Grootschalige vergravingen ten behoeve van de benodigde rivierverruiming dreigden dit fijne reliëf teniet te doen. BoschSlabbers maakte een subtiel plan waarbij het bestaande reliëf uitgangspunt is voor een verruimde rivier.
In het inrichtingsplan wordt een waterstandsdaling bereikt door twee dijkverleggingen te combineren met maaiveldverlaging, nieuwe geulen en het verwijderen van een deel van de bebouwing. Uitgangspunt is het behoud van het landbouwkundig gebruik in het gebied. De bestaande dijk wordt verlaagd tot een kade die gemiddeld eens in de 25 jaar zal overstromen.
Beide deelgebieden bezitten hoge aardkundige waarden: kronkelwaarden, oeverwallen en laagtes. Bijzondere aandacht is daarom besteed aan de inpassing van de nieuwe stroomgeulen in het aanwezige morfologisch patroon.
Voor Cortenoever en Voorsterklei zijn verschillende vergravingsstrategieën onderzocht. Uiteindelijk is gekozen voor de strategie van reliëfgeïnspireerd ontgraven waarbij de vergravingen zo vanzelfsprekend mogelijk voortbouwen op het al aanwezige reliëf.
Functioneel en beleefbaar
Over de nieuwe dijken zijn fietspaden aangelegd. Een tweetal nieuwe gemalen markeren de uiteindes van de nieuwe strangen aan de dijk. De gemalen zijn zo ontworpen dat het een prettige rustplek is voor fietsers.
De Heetkool, een zeventiende eeuwse terpboerderij, heeft haar agrarische functie verloren maar is behouden en als een groen eilandje prominent zichtbaar in het open gebied van Voorsterklei. Tevens is een nieuwe terp ontworpen om een bestaand agrarisch bedrijf een doorstart te geven.
– columnist René Siemens. In: Ruimte voor de Rivier; veilig en mooi landschap (Blauwdruk, 2017)
De nieuwe dijken in Cortenoever en Voorsterklei zijn vormgegeven als een lage kade, gelijk aan de historische dijken in de omgeving. Het nieuwe tracé volgt zoveel mogelijk de hogere zandruggen, waardoor er sprake is van een relatief lage dijk. Daarnaast worden de dijk en de stabiliteitsberm afgewerkt met flauwe taluds: de zogenaamde ‘landschapsberm’. Het onderste deel van de dijk oogt daardoor als een voortzetting van de zandrug waarop de dijk is getraceerd. Alleen het bovenste deel van de dijk kent steile taluds met een smalle kruin.
project data
Titel: Dijkverleggingen Cortenoever en Voorsterklei
Locatie: Cortenoever & Voorsterklei, omgeving Zutphen, NL
Omvang: Cortenoever 500ha/3,1 km/35cm waterstandsverlaging. Voorsterklei 350ha/3,0km/29cm waterstandsverlaging.
Opdrachtgever: Waterschap Vallei en Veluwe
Samenwerking: Arcadis, Aequator, DLG
Aannemer: De Vries & Van der Wiel
Looptijd: 2008-2016
Type: Planstudie, inrichtingsplan, natuurcompensatieplan, uitvoeringsbegeleiding
Publicatie/prijs: Ruimte voor de Rivier: Veilig en mooi landschap (D. Sijmons, Blauwdruk, 2017)
Beeldcredits: BoschSlabbers, Jeroen Bosch, YourCaptain luchtfotografie
Projectcode: AL 09-05