Een robuust groen-blauw netwerk

Kijk! daar loopt een smal beekje in de voortuin, even verderop verdwijnt het ondergronds, een glimp van water tussen de achtertuinen…daar bij de watermolen, ja daar hebben we hem weer. In Velp lopen de Rozendaalse beek en Beekhuizerbeek, het zijn sprengenbeken. Sprengen­beken zijn door mensen gegraven- of verlegde beken. Vooral ontstaan voor het aandrijv­en van watermolens voor de industrie, zoals papierfabrieken. Tegenwoordig zijn de beken uit functie en nauwelijks te herkennen, maar daar komt binnenkort verandering in.

De gemeente Rheden heeft in de zomer van 2016 de ‘Rhedense Klimaataanpak 2016-2020’ vastgesteld, waarvan klimaatadaptatie één van de sporen is. Een belangrijke uitkomst is dat een groenblauwe structuur in alle dorpen het raamwerk gaat vormen voor klimaatadap­tatie. Daarbij is een unieke rol weggelegd voor de droogdalen en be­ken. Het zijn de identiteitsdragers van de gemeente. Deze waterlopen zijn een grote, maar verbrokkelde schat, met veel potentie om naast klimaatadaptatie ook extra verblijfswaarde te creëren voor de dorpen.

Nu is het tijd voor een dialoog

De gemeente Rheden is eigenlijk al heel ver op het gebied van klimaatadaptatie. Toch lukt het niet om concrete plannen aan het concept ‘groenblauw raamwerk’ te hangen. Ook is het ‘groenblauwe raamwerk’ als term is niet tastbaar voor iedereen.

BoschSlabbers is gevraagd als ‘klimaatambassadeur’ op te treden. Tijdens een aantal workshops zijn we samen met de gemeente opzoek gegaan naar de potenties van het groenblauwe raamwerk. Dit hebben we op een zeer beeldende wijze gepresenteerd in een notitie. Het resultaat is een eerste totaalschets (een wensbeeld) voor de lange termijn + een heel aantal tastbare bouwstenen per deelgebied. Nu de stip op de horizon er is, kan de dialoog zowel intern als extern gestart worden.

Stromend water, het hele jaar door!

De totaalschets laat zien dat de Rozendaalse beek en Beekhuizerbeek straks 1 continu zichtbaar systeem van water vormen. Dat water blijft jaarrond stromen, mi­nimaal 20 liter per seconde. Het systeem levert in droge periodes water aan het groen en stedelijk gebied. In extreem droge periodes wordt de beek gevoed door opgepompt water voor doorstroom en verkoeling. In extreem natte periodes is er ruimte voor lokale waterberging. Waar het ruimte is, wordt gezocht naar nieuwe aftakkingen van de beek om de drogere delen van Velp van water te voorzien en de groenstructuur te versterken. Soms is dat een halve meter langs de beek (groene oevers), soms tot 50m van de beek (park).

Een wijkagenda werkt

Hoe concreter hoe beter. Het preciezer maken van klimaatopgaven helpt de medewerkers van de gemeente Rheden om ook daadwerkelijk klimaatbouwstenen toe te passen. Vandaar dat BoschSlabbers door is gegaan met het opstellen van Wijkagenda’s. Naast de grote abstracte kaart waar de beken centraal staan zijn er nu ook bouwstenen voor straat en buurt opgesteld. In Velp Noord is het slim om in te zetten op watervertragende straten en waterbergende tuinen. In het centrum ligt de focus op het reduceren van hitte door een systeem van bomen, postzegelparken met extra bomen, groene daken op grote gebouwen en het vergroenen van particuliere terreinen. In Velp Zuid loont het om centrale wadi’s, groene parkeerplaatsen en een grote bufferzone langs de snelweg te creëren.