De transitie naar duurzame energie is in volle gang. Ook aan Sluis – de gemeente in het uiterste zuidwestelijke puntje van Nederland – gaat deze ontwikkeling niet voorbij. De aanvragen voor de aanleg van zonneparken in het landelijk gebied stapelen zich op. Daarnaast staat de waarde van vruchtbare landbouwgrond in deze agrarische gemeente hoog in het vaandel. Daarom heeft de gemeenteraad één belangrijke randvoorwaarde meegegeven: de percelen die ingezet worden voor de opwek van zonne-energie dienen na hun levensduur weer volledig in agrarisch gebruik te kunnen worden genomen. Geen gemakkelijke opgave, omdat zonnepanelen meestal rug-aan-rug worden gelegd om een maximale opbrengst te behalen. Dit gaat ten koste van het bodemleven en daarmee de bodemgeschiktheid voor de landbouw.
– Jeroen Matthijssen, Landschapsarchitect BoschSlabbers
Hoe vertalen we dit naar een visie? De gemeente Sluis wil heldere regels opstellen voor zonneparken in het landelijk gebied die initiatiefnemers helpt met betere plannen te komen. BoschSlabbers heeft deze geformuleerd in een visie die uitgaat van zoveel mogelijk meerwaarde voor het landschap. Hiervoor is het aanwezige landschap in kaart gebracht. Wat maakt het West-Zeeuwse landschap zo uniek? En hoe kan dit landschap verder versterkt worden? Deze oefening vormt de basis voor de later op te stellen ontwerprichtlijnen voor zonneparken in het landelijk gebied van Sluis. Daarbij is het landelijke gebied van Sluis onderverdeeld in een vijftal eenheden op basis van hun landschappelijke karakteristiek: kustgebied, open zeekleipolders, geulpolders, oudland en het dekzandgebied. Per landschappelijke eenheid zijn plaatsingsprincipes en inpassingsmaatregelen beschreven die aansluiten op de kernkwaliteit van dit landschap. Het doel? Met behulp van zonneparken duurzaam investeren in het aanwezige landschap!
Om na het zonnepark weer terug te kunnen keren naar agrarisch gebruik is het in stand houden van een gezonde bodem van primair belang. Een rijk bodemleven is afhankelijk van voldoende toetreding van licht en water. Met een grotere onderlinge afstand tussen de zonnepanelen ontstaat tegelijkertijd ruimte om een kruidenrijke vegetatie te ontwikkelen die ook een meerwaarde is voor de biodiversiteit. Vooral in het landelijk gebied hebben insecten het zwaar. Meer inheemse kruiden dragen bij aan een gezonde leefomgeving voor bijen. Op hun beurt helpen zij met de bestuiving en plaagbeheersing van gewassen in de directe omgeving van het zonnepark. Een win-win dus! Om deze kruidenrijk grasland in stand te houden wordt een extensief beheer met schapen voorgesteld, wat op zijn beurt weer bijdraagt aan de bodemkwaliteit. Ook met de landschappelijke inpassing van de zonneparken is meerwaarde voor de natuur te behalen. Het inplanten van overhoeken met inheemse vegetatie draagt bij aan het leefgebied voor vogels en kleine zoogdieren. Door voort te bouwen op de lokale karakter van het landschap vormt een zonnepark zo een meerwaarde voor biodiversiteit en is agrarisch gebruik in de toekomst gegarandeerd.
Project data
Titel: Met zonneparken bouwen aan landschap
Locatie: Gemeente Sluis, Zeeland, NL
Omvang: ca. 280 km2
Opdrachtgever: Gemeente Sluis
Looptijd: Visie 2019
Type: Visie
Beeldcredits: BoschSlabbers, foto's website referentiebeelden De Kwekerij
Projectcode: BS19-026
Contactpersoon: Jan van Minnebruggen / Jeroen Matthijssen