Primeur op een primaire waterkering

Het idee voor een windpark bij de Krammersluizen was er in 2000 al. Het is dan ook een logische locatie: een man-made landschap van stenige dammen temidden van de grote deltawateren tussen de Zeeuwse eilanden. En waaien doet het er ook flink.

Toch duurde het bijna 10 jaar voordat het idee van de grond kwam. En nog eens 10 jaar voordat het windpark officieel geopend werd. Er lag nog geen netaansluiting en pas met de komst van grotere windturbines werd de aanleg hiervan rendabel. Daarnaast was Rijkswaterstaat niet zo happig op windturbines op een belangrijke primaire waterkering. Het antwoord was dan ook jaren ‘nee’. Na de uitvoering van een pilot ging Rijkswaterstaat overstag en is op zoek gegaan naar een manier om het windpark mogelijk te maken. BoschSlabbers deed hiertoe ontwerpend onderzoek naar de opstellingsmogelijkheden en de ruimtelijke impact hiervan wat resulteerde in de keuze van een Voorkeursalternatief voor het windpark.

Een opstelling met een eigen gezicht, die recht doet aan de maat en schaal van het landschap ter plaatse. En die rekening houdt met de aanwezige natuurwaarden en Natura2000 instandhoudingsdoelstellingen. Dat was de opgave die ons gesteld werd.

Door ontwerpend onderzoek is de landschappelijk optimale variant gezocht. In een modellenstudie zijn de verschillende opties voor het plaatsen van windturbines in beeld gebracht. Door de modellen te verbeelden in 3D-simulaties en Photoshop zijn ze getest op landschapsbeeld en belevingswaarde. Hierbij is zowel ingegaan op de beleving van omwonenden en recreanten als van passanten zoals de automobilist.

Dikke wolk, dubbele wolk, lange lijn, driedubbele lijn

Een eerste verkenning van het gebied leidde tot de eerste hoofdvarianten; Eilanden, Autonoom en Kunstwerk. Hiervan werden in totaal 15 subvarianten onderzocht. Na de keuze voor variant Kunstwerk is deze verder uitgewerkt in een modellenstudie waarbij weer verschillende subvarianten zijn beoordeeld: dikke wolk, dubbele wolk, lange lijn en driedubbele lijn. Naast randvoorwaarden en ecologische waarden zijn deze modellen beoordeeld op de volgende criteria:

• Aansluiting ‘bij’ landschap
• Vergezichten behouden
• Opstelling dient een nieuwe kwaliteit toe te voegen
• Herkenbaar zelfstandig beeld op ooghoogte
• Voorkeur voor compact herkenbaar beeld

De voorkeursopstelling die in 2019 gerealiseerd is laat een compact beeld zien vanaf alle eilanden rondom. Hierdoor worden lange zichtlijnen in stand gehouden en ecologisch waardevolle gebieden zoveel mogelijk ontzien. De relatie met de Deltawerken (vooral Krammersluizen) wordt versterkt.

De opstelling bestaat uit een verschoven grid. Hierdoor zijn binnen een bepaalde marge de afstanden regelmatig, maar wordt er geen strak geometrisch grid gevormd. Hierdoor ontstaat op ooghoogte “een wolk” van windturbines; een verspreide opstelling zonder grote tussenliggende gaten. De opstelling blijft op afstand van de windturbines op Goeree-Overflakkee. Hierdoor blijven de windparken als een afzonderlijke opstellingen waarneembaar.

34 windturbines, 3500 initiatiefnemers

De 3500 leden van lokale coöperaties Zeeuwind en Deltawind sloegen de handen in één voor de ontwikkeling. Windpark Krammer is hiermee het grootste burgerinitiatief van Nederland. 34 turbines torenen nu met hun 180 meter ver uit boven de Zeeuwse horizon. Met een gezamenlijk vermogen van 102 MegaWatt worden op en rond de Krammersluizen voor meer dan 100.000 huishoudens aan elektriciteit geproduceerd. Door de toeleveranciers binnen de regio te zoeken, profiteren lokale ondernemers van de bouw. Zo is Windpark Krammer van en voor de regio.