Huiskamer van Sassenheim

In het centrum van Sassenheim ligt een schitterend romantisch park van 5 hectaren, ooit aangelegd als particulier wandelpark bij Villa Rusthoff. Deze voorname villa stond aan de Heereweg, de oude verbindingsweg over de strandwal die van Leiden naar Haarlem voert. Er wordt gezegd dat het park is ontworpen door Jan David Zocher, hetgeen goed mogelijk is. Het park is aangelegd naar de Engelse landschapsstijl en de grote lijnen verraden de hand van een kundig ontwerper.

Opwaardering

Toen wij in 1998 door een groep verontruste bewoners werden gevraagd een herstelplan voor het inmiddels gemeentelijk park te ontwikkelen verkeerde Park Rusthoff in een deplorabele staat. De plaatselijke jeugd had het park overgenomen (‘we rule here’) en banken letterlijk doormidden gezaagd. Bruggen waren verwijderd of stonden op instorten. Mensen waren bang het park te betreden, voor de gemiddelde Sassenheimer was Park Rusthoff tot no-go area verworden.

Daarbij kampte het park met zwaar achterstallig onderhoud en waren er in de periode na de aanleg een aantal onbegrijpelijke ontwerpinterventies doorgevoerd die aan de samenhang van het park ernstig afbreuk hadden gedaan. Voorbeeld hiervan was de aanleg van de poldersloot met knotwilgen die de centrale weide in twee stukken sneed.

Het park was er zodanig slecht aan toe dat het niet vreemd was dat bij de herontwikkeling van het centrumgebied beetje bij beetje van de randen van het park werd afgesnoept. Toen de gemeente besloot dat het park mogelijk ook een geschikte locatie zou zijn voor de bouw van het nieuwe gemeentehuis kwam de omgeving in actie. Vanuit de gedachte “Alles zonder waarde is weerloos” werd het initiatief genomen tot op-waardering van het park, om daarmee het park beter weerbaar te maken tegen toekomstige aanslagen.

Het was een gedurfd staaltje burgerinitiatief, de Rotary had wel geld voor planvorming, maar zeker niet voor uitvoering. Zij vertrouwden op de gedachte “funding follows inspiration”. Dat vertrouwen bleek terecht.

Herstel

Het herstelplan zette in op herstel van het romantisch park naar de kenmerken van de Engelse landschapsstijl. Daartoe zijn de latere interventies teruggedraaid en zijn de grote lijnen van het ontwerp teruggebracht. De waterpartijen hebben hun vloeiende belijning herkregen, nieuwe bruggen zijn geplaatst en entreepoorten zorgen voor een statige binnenkomst.

Het achterstallig onderhoud is weggenomen, wegzakkende bomen die de veiligheid van de wandelaar bedreigden zijn gekapt en nieuwe toekomstbomen zijn aangeplant.

De padenstructuur is aangepast aan de publieke functie van het park. De paden sluiten nu aan op het stedelijk weefsel van de omgeving waardoor het park op natuurlijke wijze deel uitmaakt van de routestructuren binnen Sassenheim. Dit heeft letterlijk ‘de loop’ weer in het park gebracht.

Gewapend met het herstelplan ging de Rotaryclub fondsen werven, met als resultaat dat de Sassenheimer het park herontdekte als ‘zijn’ park. De fondsenwerving vergrootte niet alleen het draagvlak achter het park, maar genereerde bovendien mede-eigenaarschap.

Inmiddels functioneert het Park Rusthoff als het Vondelpark van Sassenheim. Met op Koningsdag de Vrijmarkt op de centrale wei, met de plantenmarkt op de ‘rode loper’ achter de hoofdentree, met griezeltochten tijdens Halloween en avondconcerten in de zomermaanden. Geen mens die nog durft voor te stellen een stuk van het park af te snoepen. Park Rusthoff heeft zich van schandvlek ontwikkeld tot heilige grond, de groene huiskamer van Sassenheim.