Eigenwijze Windmolens op Neeltje Jans

Wat is er voor de hand liggender dan een lijnopstelling van windturbines die de stormvloedkering volgt? Simpel, stoer en sierlijk! Aanvankelijk waren dat ook de gedachten van het Atelier Rijksbouwmeester met het windpark op Neeltje Jans. Echter al snel kwamen er belemmeringen in beeld als de Vogel- en habitatrichtlijn, de radar voor de scheepvaart en de beperkingen vanuit de waterkering en de beschermingszone.

Opgeteld ging het bij deze belemmeringen ogenschijnlijk om een vrijwel onontwarbare knoop. Plaatsingskansen leken nihil, zeker als er in landschappelijk opzicht een fraaie opstelling uit de bus moest komen. Toch is BoschSlabbers de uitdaging van de provincie Zeeland aangegaan. Want als er op Neeltje Jans al geen windturbines geplaatst konden worden, waar kan het dan nog wel?

Verschuivende silhouetten

Windpark Neeltje Jans biedt in alle opzichten een uitzonderlijke situatie. Op de eerste plaats vanwege de synergie die het windpark aangaat met de hightech Oosterscheldekering; internationaal icoon van innovatie. Zelden zullen windturbines in uitstraling, maat en schaal zo goed matchen met hun omgeving als hier aan de Oosterscheldekering.

Anders dan bij andere windparken beleeft het gros van de mensen het windpark niet vanuit een veelheid aan standpunten maar vanuit een vaste route: de weg over de kering. De Oosterscheldekering is een vloeiend gebogen lijn en de weg over de kering kent een wisselende hoogteligging. Windpark Neeltje Jans is geheel ontworpen vanuit de beleving vanaf de Oosterscheldekering. De windturbines moeten de tocht over de kering nog verder verbijzonderen, de dynamiek en het innovatieve karakter van de kering versterken.

Bogen, rasters, mikado, kwadranten en strooigoed

Als eerste is een modellenstudie gemaakt met 5 bruikbare varianten. Vervolgens kwam het probleem van de plaatsingskosten om de hoek kijken. Zo is plaatsing in water veel kostbaarder dan op de strekdammen. Uiteindelijk is er een model ontworpen dat bestaat uit een reeks van vier kwadranten die onafhankelijk beleefbaar zijn en in een sequentie langs Neeltje Jans en de Roggenplaat worden gebouwd. De plaatsing is gebaseerd op een analyse van de wisselende zichtlijnen en verschuivende silhouetten. De windturbines zijn in een aantal kwadranten aan de kering gesitueerd, waarbij de verschillende kwadranten onderweg van positie lijken te verschuiven. Dan weer lijken de turbines overwegend aan de linkerzijde, dan weer aan de rechterzijde te liggen en plotsklaps rijdt men te midden van turbines. Hiermee wordt de lijn van de kering op een eigenwijze manier benadrukt.

Kwadranten

Het project is in 2012 voor drievierde deel uitgevoerd. De blokopstellingen op de Roggeplaat, Neeltje Jans en Roompotsluis zijn uitgevoerd met turbines tot 3 MW. Alle bestaande kleine turbines van de eerste generatie zijn hierbij verwijderd. Het laatste blok rond de Mattenhaven is niet uitgevoerd. Door de snelle ontwikkeling op het gebied van windenergie is er anno 2018 gekozen om in plaats hiervan een groter blok met een 9-tal grotere turbines rond de Bouwdokken te plaatsen, met elk een vermogen van 6 MW.

BoschSlabbers ontwierp tevens aan projecten als windpark Krammer en windpark A16.