Dubbele dijkzone Eemsmonding

In het uiterste noordoosten van ons land word een stukje innovatieve dijk aangelegd die zijn gelijke in het land nog niet kent. Het stuk zeedijk van twaalf kilometer tussen Delfzijl en Eemshaven is het eerste in ons land dat volgens de nieuwste veiligheidsnormen én aardbevingsbestendige uitvoering versterkt wordt.

Dit gebied kent grote uitdagingen voor de toekomst: de slechte ecologische staat van de troebele Eemsmonding, bodemdaling en verzilting van het achterland, en teruglopende economische dragers. De nieuwe dijk kan meerwaarde bieden voor deze economische en ecologische problemen in het gebied. En aangezien dit traject het eerste is in een lange reeks van dijkverbeteringstrajecten langs de Waddenzee, is het een uitgelezen kans voor het testen van een drietal innovatieve oplossingen opdat de overige trajecten slimmer, sneller en goedkoper kunnen worden uitgevoerd.

Daarom heeft de Provincie Groningen aan BoschSlabbers en Alterra Wageningen UR gevraagd een ruimtelijke verkenning en haalbaarheidsstudie uit te voeren naar het concept ‘dubbele dijkzone’ tussen Eemshaven en Delfzijl.

Drie innovaties samengebracht

Drie innovaties zijn onderzocht: de Rijke Dijk, de Dubbele Dijk en de Overslagbestendige Dijk. Het basisprincipe van de Rijke Dijk is het creëren van een natuurlijker overgang tussen de dijk en het water. Bij de Dubbele Dijk wordt een dijk niet opgehoogd, maar leggen we een tweede dijk achter de huidige dijk aan. De Overslagbestendige Dijk kan meer overslaand water verwerken zonder dat een gat in de dijk ontstaat.

Deze innovaties zijn samengegoten en uitgewerkt in één nieuw dijkontwerp voor de kering ten zuiden van Eemshaven.

De nieuwe ‘dubbele dijkzone Eemsmonding’ bestaat uit een overslagbestendig gemaakte zeedijk aan de waterkant en een tweede dijk landinwaarts, die samen minstens zo robuust zijn als één primaire kering. De overslagbestendigheid word gecreëerd doordat de bekleding van de dijk en het binnentalud versterkt wordt. De tweede dijk wordt gemaakt van materiaal uit het gebied tussen de dijken. In de zeedijk komt een getijdeduiker, waardoor tussen de twee dijken een gebied met eb en vloed ontstaat, het ‘tussengebied’.

Tussenruimte onder invloed van getij

De ‘tussenruimte’ tussen de dijken is toegankelijk voor getijdeninvloeden en biedt tal van meekoppelkansen voor economie en ecologie. Het tussengebied wordt beschikbaar gesteld voor de teelt van zilte groenten, aquacultuur (de teelt van bijvoorbeeld vissen, schaaldieren, schelpdieren en waterplanten) en de invang van slib uit de Eems-Dollard. Want de te troebele Eems-Dollard heeft een groot overschot aan slib. Deze slibwinning wordt zorgt tevens voor de ontwikkeling van extra getijdenatuur.

Er wordt buitendijks een palenbos voor mosselen aangelegd en er komt een hoogwatervluchtplaats voor vogels. De verwachting is dat deze Rijke Dijk kan leiden tot een vermindering van de golfoploop. Op die manier draagt dit concept bij aan de waterveiligheid. Daarnaast kunnen op de Rijke Dijk planten en dieren goed gedijen.  In de getijdenpoeltjes blijft het water staan bij eb. Flora en fauna van het wad blijven zichtbaar bij laag water.

Dubbeldijk in aanbouw

De uitkomsten van de haalbaarheidsstudie en ruimtelijke verkenning zijn ingebracht bij de nadere uitwerking van de dijkversterkingsplannen door het Waterschap Noorderzijlvest in 2015. Begin 2018 is consortium Ommelanderdiek gestart met het aanleggen van de tweede dijk en het versterken van de zeedijk. Vanaf 2019 gaat de provincie aan de slag met de inrichting van het tussengebied.

Meer informatie is te vinden op:

www.provinciegroningen.nl/projecten/dubbele-dijk/

www.noorderzijlvest.nl/dijkeemshavendelfzijl

eemsdollard2050.nl/dubbele-dijk/

Onderdeel Eems-Dollard 2050

De Dubbele Dijk is een van de projecten binnen het Programma Eems-Dollard 2050 en draagt hieraan bij door de natuur in het Eems-Dollardgebied te herstellen, oplossingen te vinden voor zeespiegelstijging (waterveiligheid, verzilting) en de leefbaarheid en economie versterken. BoschSlabbers is ook betrokken bij de uitwerking van de overige projecten binnen dit programma en heeft hiervoor ontwerpschetsen en visualisaties gemaakt.